Trong thời đại công nghệ số và xã hội không ngừng biến đổi, trẻ em, đối tượng dễ bị tổn thương nhất đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn mà người lớn đôi khi khó lường hết được. Từ những tình huống quen thuộc như bị bạn bè bắt nạt, tiếp cận bởi người lạ, cho đến những vấn đề nghiêm trọng hơn như xâm hại, bắt cóc, tai nạn thương tích, rủi ro trên môi trường mạng… tất cả đều có thể xảy đến với trẻ ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào. Chính vì vậy, việc trang bị cho trẻ em kiến thức, kỹ năng sống và kỹ năng tự bảo vệ bản thân không chỉ là điều cần thiết, mà đã trở thành một nhiệm vụ cấp thiết của toàn xã hội.
Với mong muốn đồng hành cùng gia đình và nhà trường trong việc nâng cao kỹ năng sống cho trẻ em, đặc biệt là trong dịp hè, thời điểm trẻ dễ bị bỏ quên hoặc thiếu các hoạt động giáo dục phù hợp Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh đã triển khai chuỗi lớp học kỹ năng sống miễn phí dành cho học sinh từ 7 đến 11 tuổi từ tháng 6 đến tháng 7 tại trụ sở Trung tâm.
Lớp học Kỹ năng sống mùa hè cho trẻ được tổ chức tại Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh
Một mùa hè ý nghĩa và khác biệt
Khác với các lớp học văn hóa hay các lớp luyện thi kéo dài vốn có thể biến mùa hè thành “học kỳ thứ ba” lớp học kỹ năng sống của Trung tâm Công tác xã hội mang đến một môi trường học tập cởi mở, linh hoạt và gần gũi với tâm lý trẻ. Tại đây, các em không học để thi, mà học để sống an toàn hơn, tự tin hơn và biết bảo vệ chính mình.
Thông qua các chuyên đề được xây dựng công phu và giảng dạy bởi đội ngũ có chuyên môn, các em được tiếp cận với nhiều kiến thức thực tiễn như: quyền và bổn phận của trẻ em theo Luật Trẻ em, các dấu hiệu cần nhận biết để phòng tránh bị xâm hại, kỹ năng từ chối người lạ, ứng phó với bắt nạt học đường, cách sử dụng mạng xã hội an toàn, kỹ năng thoát hiểm và phòng chống tai nạn thương tích trong sinh hoạt hằng ngày… Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, các em còn được tham gia vào những hoạt động trải nghiệm, đóng vai, trò chơi tình huống, giúp hình thành kỹ năng qua thực hành và ghi nhớ kiến thức một cách tự nhiên.
Các em làm bài tập nhóm tại lớp học
Cô Nguyễn Thị Như Quỳnh, giáo viên trực tiếp giảng dạy, cho biết: “Khi tham gia lớp kỹ năng sống, tôi thấy các con trưởng thành lên từng ngày. Có những em ban đầu còn rụt rè, ngại nói chuyện với bạn mới, nhưng sau vài buổi học đã chủ động phát biểu, hỏi bài, mạnh dạn chia sẻ điều mình từng gặp phải. Theo tôi, mùa hè không nên là sự nối dài của năm học, mà là dịp để trẻ được sống đúng với tuổi thơ, được khám phá bản thân, mở rộng mối quan hệ và trang bị những kỹ năng sống thực tế. Việc đưa các em đến với một môi trường mới, gặp thầy cô mới, bạn bè mới giúp các con tự tin hơn, học được cách hòa nhập và giải tỏa những lo lắng thầm kín. Các chuyên đề như phòng chống xâm hại hay nhận diện bạo lực khiến nhiều em giật mình vì lần đầu tiên hiểu đúng, gọi tên được những điều mình từng chứng kiến hoặc trải qua.”
Cô và trò cùng đánh giá kết quả bài tập nhóm
Trẻ em được lắng nghe và phát triển
Các em học sinh chính là trung tâm của hoạt động này. Nhiều em đã chia sẻ cảm xúc thật khi tham gia lớp học không chỉ đơn thuần là “được học điều mới” mà còn là niềm vui, sự kết nối và động lực tự hoàn thiện bản thân.
Em Ngô Thu Thảo, học sinh lớp 9A3, Trường THCS Trần Quốc Toản, hào hứng chia sẻ: “Tại lớp kỹ năng sống, con được học về cách bảo vệ bản thân khi đến tuổi dậy thì, biết các thay đổi của cơ thể ở tuổi này và cách xử lý khi gặp tình huống không an toàn. Con thấy học ở đây rất vui, các bạn thì hòa đồng, còn các cô thì dạy dễ hiểu và thân thiện lắm ạ!”
Còn em Bùi Hà Anh, học sinh lớp 7C, Trường Tiểu học và THCS Hà Trung, cũng bày tỏ: “Con rất vui khi tham gia lớp học kỹ năng sống. Con được học những kỹ năng đúng với lứa tuổi mình như cách xử lý khi bị bạn trêu, cách từ chối người lạ, bảo vệ bản thân… Con thấy mình trưởng thành hơn, hiểu biết hơn.”
Gắn kết cùng gia đình
Một điều đáng quý là chương trình không chỉ tạo ảnh hưởng tích cực tới học sinh mà còn giúp phụ huynh nhận ra sự thay đổi rõ rệt của con em mình. Nhiều cha mẹ cảm thấy yên tâm hơn khi con biết tự bảo vệ mình và chủ động chia sẻ với người lớn.
Chị Phạm Thị Hà, phụ huynh học sinh, chia sẻ:“Sau mỗi buổi học, tôi nhận thấy con tự tin hơn, chủ động chia sẻ với cha mẹ về những điều con gặp ở trường và trong cuộc sống. Điều khiến tôi yên tâm nhất là con đã biết cách từ chối khi có người lạ tiếp cận, biết ứng xử khi bị bạn bè trêu chọc quá đà. Tôi thật sự trân trọng và cảm ơn Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức một chương trình thiết thực, ý nghĩa và hoàn toàn miễn phí cho các con.”
Vai trò tiên phong trong bảo vệ trẻ em
Ông Trương Mạnh Hùng, Giám đốc Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh, cho biết: “Trẻ em là đối tượng cần được bảo vệ ngay từ sớm, không chỉ bằng tình yêu thương mà còn bằng kiến thức và kỹ năng. Thông qua các lớp học kỹ năng sống, chúng tôi không chỉ muốn cung cấp kỹ năng phòng vệ cá nhân mà còn mong muốn xây dựng nền tảng phát triển tâm lý – xã hội vững vàng cho trẻ. Đây cũng là cách để ngăn chặn rủi ro ngay từ gốc, thay vì chỉ can thiệp khi sự việc đã xảy ra. Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục mở rộng các hoạt động giáo dục kỹ năng, phối hợp với các nhà trường, chính quyền địa phương để lan tỏa mô hình này tới nhiều trẻ em hơn nữa.”
Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh, không phải là nơi nuôi dưỡng trẻ em như nhiều người vẫn lầm tưởng, mà là đơn vị chuyên trách cung cấp các dịch vụ hỗ trợ xã hội, tư vấn, can thiệp, bảo vệ và kết nối hỗ trợ cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, yếu thế. Với đội ngũ cán bộ tâm huyết, chuyên môn vững vàng, Trung tâm đang từng bước mở rộng hoạt động từ hỗ trợ can thiệp sang giáo dục phòng ngừa sớm, trong đó lớp học kỹ năng sống là một điển hình.
Mỗi năm, hàng trăm trẻ em đã được Trung tâm tiếp cận, hỗ trợ, đồng hành qua nhiều hình thức từ tư vấn tâm lý, kết nối học bổng, đến tổ chức các hoạt động phát triển kỹ năng. Chuỗi lớp kỹ năng sống trong dịp hè không chỉ là một sáng kiến giáo dục ý nghĩa, mà còn là sự thể hiện rõ nét cam kết của Trung tâm trong việc bảo vệ và phát triển toàn diện trẻ em – cả về thể chất lẫn tinh thần.
Hoàng Yến – CDC Quảng Ninh
